Στο όνομά μιας ιδιότυπης αποκέντρωσης τα τελευταία 20 χρόνια δημιουργήθηκε ένα δαιδαλώδες πλέγμα τμημάτων ΑΕΙ και ΤΕΙ που προσανατολίσθηκε στην εξυπηρέτηση των τοπικών οικονομικών και πελατειακών πολιτικών συμφερόντων και όχι στις εκπαιδευτικές ανάγκες μιας σύγχρονης χώρας.
Από το 1993 ιδρύθηκαν στη χώρα 5 νέα πανεπιστήμια και επιπλέον 80 νέα τμήματα σε λειτουργούντα πανεπιστήμια. Με τον...
ίδιο ρυθμό αναπτύχθηκαν στο ίδιο διάστημα και τα ΤΕΙ σε όλη τη χώρα, αφού αυξήθηκαν κατά 111 τμήματα. Ενδεικτικό του «ξεχειλώματος» της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης είναι το γεγονός ότι το 1993 η χώρα διέθετε 334 τμήματα σε ΑΕΙ, ενώ σήμερα έχει 534 τμήματα και 40 ανώτατα ιδρύματα.
Για την ίδρυση των τμημάτων αρκούσε η βούληση ενός καθηγητή και η στήριξη ενός βουλευτή. Όπως περιγράφει παλιός πανεπιστημιακός στα «ΝΕΑ», πολύ συνήθης τακτική ήταν η «διάσπαση» παλιών τμημάτων σε δύο νέες κατευθύνσεις, προφανώς με παρεμφερή γνωστικά αντικείμενα, όχι επειδή το επέβαλλε κάποια ακαδημαϊκή στρατηγική ή σχεδιασμός, αλλά γιατί έτσι βολεύονταν περισσότεροι καθηγητές, περισσότεροι εισακτέοι φοιτητές και οι οικογένειές τους, τοπικοί παράγοντες των περιοχών που θα έδρευαν τα νέα τμήματα, το τοπικό εμπόριο και οι ιδιοκτήτες διαμερισμάτων προς ενοικίαση. Αυτά βέβαια συνέβαιναν την εποχή των παχέων αγελάδων όπου υπήρχαν διαθέσιμα κονδύλια από κοινοτικούς πόρους όπως το ΕΠΕΑΕΚ.
Έτσι 5 από τους 8 υπουργούς Παιδείας της τελευταίας 20ετίας υπέγραψαν όλες αυτές τις ιδρύσεις, με «πρωταθλητή» τον Γεράσιμο Αρσένη. Μάλιστα η στατιστική είναι δυσμενέστερη, καθώς ο Γ. Παπανδρέου έως το 1996 ίδρυσε 5 τμήματα ενώ από το 2009 έως το 2011 η Αννα Διαμαντοπούλου υπέγραψε την ίδρυση μόνο ενός, του Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας (Καστοριά), το οποίο όμως δεν λειτούργησε, ενώ επί υπουργίας Αρη Σπηλιωτόπουλου και Γιώργου Μπαμπινιώτη (και φυσικά της υπηρεσιακής Ευφροσύνης Κιάου) δεν ιδρύθηκαν νέα τμήματα. Αυτό σημαίνει πως η παραγωγή των τμημάτων με τα αμφιλεγόμενα γνωστικά αντικείμενα και τα ευρωπαϊκά κονδύλια εκτινάχθηκε την περίοδο 1996-2009, σε διάστημα μόλις 13 ετών.
Εξίσου, αν όχι περισσότερο, άναρχη ήταν και η ανάπτυξη των μεταπτυχιακών σπουδών, που έχουν σήμερα δημιουργήσει πια ένα άτυπο σύστημα «τεταρτοβάθμιας εκπαίδευσης» στη χώρα, το οποίο θα είναι πιθανότατα και το αντικείμενο των επόμενων «ψαλιδιών» στην Εκπαίδευση.
«Υπάρχουν ιδρύματα τα οποία δεν είναι διασυνδεδεμένα με τους αναπτυξιακούς τομείς, εκεί που έχει το συγκριτικό πλεονέκτημα κάθε περιφέρεια. Το πελατειακό σύστημα που είχε δημιουργηθεί εξελίχθηκε σε μοντέλο, δημιουργούσε ένα τμήμα ΤΕΙ σε κάθε χωριό, ένα τμήμα ΑΕΙ σε κάθε πόλη, κάτι το οποίο μπορεί να έδινε ζωή στις καφετέριες, στα εστιατόρια – καλό είναι κι αυτό – αλλά δεν ανταποκρίνεται στην πραγματική ανάγκη της εκάστοτε περιφέρειας», τονίζει ο Κ. Αρβανιτόπουλος.
Συγκεκριμένα τα ιδρύματα και τα τμήματα που ίδρυσαν οι εκάστοτε υπουργοί Παιδείας έχουν εως εξής:
Γιώργος Παπανδρέου (1994-1996): Επί υπουργίας του ιδρύθηκαν πέντε νέα τμήματα ΑΕΙ και 14 ΤΕΙ
Τμήματα ΑΕΙ:
1. Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών
2. Κοινωνικής Διοίκησης στο Δημοκρίτειο Θράκης (Κομοτηνή)
3. Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
4. Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
5. Οικονομικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Επίσης καταργήθηκε το Τμήμα Χημικών Μηχανικών και ιδρύθηκε το Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος στο Πολυτεχνείο Κρήτης
Γεράσιμος Αρσένης (1996-2000): Επί υπουργίας του δημιουργείται ένα πανεπιστήμιο και 44 νέα τμήματα ΑΕΙ και 36 ΤΕΙ.
Ιδρύεται το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και τα Τμήματα ΑΕΙ:
1. α) Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας,
β) Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών που προήλθαν από κατάτμηση Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σπουδών του Παντείου
β) Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών που προήλθαν από κατάτμηση Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σπουδών του Παντείου
2. Ναυτιλίας και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου (Χίος)
3. Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου (Σάμος)
4. Μεσογειακών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου (Ρόδος)
5. Επιστημών της Θάλασσας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου (Μυτιλήνη)
6. Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (Αγρίνιο – μεταφορά στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Ελλάδας)
7. Οργάνωσης και Διαχείρισης Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (Αγρίνιο – μετονομασία σε Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων και Τροφίμων)
8. Ιταλικής και Ισπανικής Γλώσσας και Φιλολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών με ταυτόχρονη κατάργηση του Γενικού Τμήματος Ξένων Πολιτισμών
9. Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο με ταυτόχρονη κατάργηση του Γενικού Τμήματος
10. Μηχανικών Διαχείρισης Ενεργειακών Πόρων, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Κοζάνη – μεταφορά στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας)
11. Βαλκανικών Σπουδών, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Φλώρινα – μεταφορά στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας)
12. Πολιτικών Επιστημών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
13. Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο μΑθηνών
14. Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
15. Τεχνολογικής Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς (μετονομασία: Διδακτικής της Τεχνολογίας και Ψηφιακών Συστημάτων)
16. Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο Πανεπιστήμιο Πατρών
17. Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο Πατρών
18. Επιστήμης των Υλικών στο Πανεπιστήμιο Πατρών
19. Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών
20. Επιστήμης και Τεχνολογίας Υλικών στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
21. Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
22. Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (Ξάνθη)
23. Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Ανάπτυξης στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (Κομοτηνή)
24. Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (Αλεξανδρούπολη)
25. Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων στο Δημοκρίτειο Θράκης (Ορεστιάδα)
26. Αγροτικής Ανάπτυξης στο Δημοκρίτειο Θράκης (Ορεστιάδα)
27. Εφαρμοσμένων Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο Κρήτης (Ηράκλειο)
28. Επιστήμης και Τεχνολογίας Υλικών στο Πανεπιστήμιο Κρήτης (Ηράκλειο)
29. Γεωγραφίας στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο
30. Επιστημών Εκπαίδευσης και Αγωγής στο Χαροκόπειο
31. Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (Βόλος)
32. Οικονομικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (Βόλος)
33. Οικονομικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
34. Βαλκανικών και Ανατολικών Σπουδών στο Πάντειο
35. Γραφικών Τεχνών και Σχεδίασης Συστημάτων στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου (Σύρος – μετονομασία σε Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων)
36. Στατιστικής και Αναλογιστικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου (Σύρος – μετονομασία σε Στατιστικής και Αναλογιστικών και Χρηματοοικονομικών Μαθηματικών)
37. Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου (Μυτιλήνη)
38. Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου (Χίος)
39. Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, Τηλεπικοινωνιών και Δικτύων στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (Βόλος)
40. Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (Λάρισα)
41. Επιστημών της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (μετονομασία σε Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης)
42. Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς
43. Γλώσσας Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (Κομοτηνή)
44. Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (Ξάνθη)
Πέτρος Ευθυμίου (2000-2004): Επί υπουργίας του δημιουγούνται δύο πανεπιστήμια και 17 τμήματα ΑΕΙ και 25 ΤΕΙ
Ιδρύθηκαν α) το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, β) το Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδας και τα τμήματα ΑΕΙ:
1. α) Γεωπονίας, Ζωικής Παραγωγής και Υδάτινου Περιβάλλοντος (μετονομασία σε Τμήμα Γεωπονίας Ιχθυολογίας και Υδάτινου Περιβάλλοντος),
β) Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος που προήλθαν από την κατάτμηση του Τμήματος Γεωπονίας, Φυτικής και Ζωικής Παραγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
β) Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος που προήλθαν από την κατάτμηση του Τμήματος Γεωπονίας, Φυτικής και Ζωικής Παραγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
2.Επιστήμης και Τεχνολογίας Υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (Τρίπολη)
3. Επιστήμης και Τεχνολογίας Τηλεπικοινωνιών στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (Τρίπολη)
4. Ενεργειακής και Βιομηχανικής Τεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (Τρίπολη – δεν λειτουργεί)
5.) Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (Καλαμάτα)
6. Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (Καλαμάτα)
7. Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (Κόρινθος)
8). Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων (μετονομασία σε Πολιτικών Θεσμών και Διεθνών Σχέσεων) στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (Κόρινθος)
9. Οικονομικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (Τρίπολη)
10. Λογιστικής, Χρηματοοικονομικής και Ποσοτικής Ανάλυσης στο Πανεπι στήμιο Πελοποννήσου (Τρίπολη – δεν λειτουργεί)
11) Θεατρικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (Ναύπλιο)
12) Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (Ναύπλιο – δεν λειτουργεί)
13. Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (Σπάρτη)
14. Αθλησης και Ποιότητας Ζωής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (Σπάρτη– δεν λειτουργεί)
15. Πληροφορικής με εφαρμογές στη Βιοϊατρική στο Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδας (Λαμία)
16. Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
17. α) Κοινωνικής Πολιτικής, β) Κοινωνικής Ανθρωπολογίας που προήλθαν από την κατάτμηση του Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Μαριέττα Γιαννάκου (2004-2007): Επί υπουργίας της ιδρύεται ένα πανεπιστήμιο και 15 τμήματα ΑΕΙ και 15 ΤΕΙ
Διεθνές Πανεπιστήμιο στη Θεσσαλονίκη και τα εξής τμήματα ΑΕΙ:
1. Κινηματογράφου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Θεσσαλονίκη)
2. Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Βέροια)
3. Μάρκετινγκ και Διοίκησης Λειτουργιών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών (Εδεσσα)
4. Διοίκησης και Τεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών (Νάουσα)
5. Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (Αγρίνιο)
6. Πληροφορικής στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο (Κέρκυρα)
7. Τεχνών Ηχου και Εικόνας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο (Κέρκυρα)
8. Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο Πολυτεχνείο Κρήτης (Χανιά)
9. Μηχανικών Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας (Κοζάνη)
10. Πληροφορικής και Τηλεματικής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο
11. Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας (Φλώρινα)
12. Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου (Λήμνος)
13. Σλαβικών Σπουδών στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
14. Νοσηλευτικής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (Σπάρτη)
15. Περιφερειακής Οικονομικής Ανάπτυξης στο Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδας (Λιβαδειά)
Ευριπίδης Στυλιανίδης (2007-2009): Επί υπουργίας του ιδρύεται ενα πανεπιστήμιο και 8 τμήματα ΑΕΙ και 21 ΤΕΙ
Ιδρύεται το Πανεπιστήμιο Δυτικής Ελλάδας και τα τμήματα ΑΕΙ:
1. Πολιτικών Επιστημών στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (Κομοτηνή)
2. Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (Κομοτηνή)
3. Τουριστικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς
4. Ασιατικών Σπουδών στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο (Κέρκυρα)
5. Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων (κατάργηση της Σχολής Διαχείρισης Φυσικών Πόρων) στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (Αγρίνιο – δεν λειτουργεί)
6. α) Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας και β) Ισπανικής Γλώσσας και Φιλολογίας που προήλθαν από την κατάτμηση του Τμήματος Ιταλικής και Ισπανικής γλώσσας και Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
7. Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (δεν λειτουργεί)
8. Οικονομικής και Διοίκησης Τουρισμού στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου (Χίος – δεν λειτουργεί)