Εάν είμαι σ’ έναν ανελκυστήρα και σπάσει το καλώδιο, μπορώ να πηδήξω προς τα πάνω την τελευταία στιγμή και να σωθώ;
Μάλιστα... Δεν ξέρω πόσες φορές έχει περάσει αυτή η σκέψη απ’ το μυαλό
κλειστοφοβικών και μη, μέσα σε ανελκυστήρες, ούτε πόσες φορές έχει γίνει αυτή η ερώτηση σε ανυπεράσπιστους φυσικούς.
Παρότι είναι εύκολο να απαντηθεί με μία μονάχα λέξη (Όχι), αν τη σκεφτεί κανείς καλύτερα βγάζει ένα σωρό διασκεδαστικές επιμέρους ερωτήσεις.
Πρώτα όμως η σύντομη απάντηση. Ο σκοπός σου είναι να φτάσεις στον πάτο του φρεατίου ωσάν πούπουλο, με σχεδόν μηδενική ταχύτητα πτώσης, σωστά; Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εξουδετερώσεις την καθοδική ταχύτητα του ανελκυστήρα με μία ίση ανοδική ταχύτητα από την πλευρά σου.
Ο ανελκυστήρας (κι εσύ), θα γκρεμίζεστε με, ας πούμε, 80 χιλιόμετρα την ώρα. Πιστεύεις ότι μπορείς να πηδήξεις προς τα πάνω μ’ αυτή την ταχύτητα; Ατύχησες. Μπορεί να μην το γνωρίζεις, αλλά οι καλύτεροι παίκτες του μπάσκετ το πολύ να φτάσουν τα 8 χιλιόμετρα την ώρα στο επιτόπιο άλμα τους. Τέλος της σύντομης απάντησης.
Ας μελετήσουμε τώρα τη στιγμή ακριβώς προτού σπάσει το καλώδιο του ανελκυστήρα.
Τον 17ο αιώνα, πολύ πριν ανακαλυφθούν οι ανελκυστήρες, ο σερ Ισαάκ Νεύτων (1642-1727) αντιλήφθηκε ότι μόλις ένα σώμα ασκήσει μια δύναμη σε ένα άλλο σώμα, τότε το δεύτερο αυτό σώμα ασκεί μία ίση και αντίθετη δύναμη στο πρώτο.
Σήμερα αυτό είναι γνωστό ως ο τρίτος νόμος του Νεύτωνα ή νόμος δράσης-αντίδρασης. Όταν στέκεσαι στο πάτωμα του ασανσέρ και η βαρύτητα (δύναμη No 1) σε τραβάει προς το πάτωμα, το πάτωμα σε σπρώχνει προς τα επάνω με την ίδια δύναμη (δύναμη No 2).
Αυτός είναι ο λόγος που η βαρύτητα δε νικάει, κι εσύ δεν πέφτεις στο φρεάτιο. Το ίδιο πράγμα ακριβώς συμβαίνει με το θάλαμο του ασανσέρ' σε αυτή την περίπτωση, είναι η ανοδική έλξη του καλωδίου που αντισταθμίζει την καθοδική έλξη της βαρύτητας στο θάλαμο. Οπότε, ούτε εσύ, ούτε ο θάλαμος πέφτετε στο φρεάτιο.
Και οι δυο σας κινείστε πάνω και κάτω με μία ταχύτητα που καθορίζεται απ’ το αργό τύλιγμα και ξετύλιγμα του καλωδίου από το μοτέρ σ’ ένα μεγάλο «τύμπανο» στην κορυφή του φρεατίου.
Όταν το καλώδιο σπάσει, η προς τα πάνω έλξη του καλωδίου και συνεπώς το προς τα πάνω σπρώξιμο του πατώματος χάνονται απότομα, οπότε και εσύ και ο θάλαμος είστε ελεύθεροι να πέσετε έχοντας υποκύψει στη θέληση της βαρύτητας.
Για μία στιγμή μένεις μετέωρος — νιώθοντας ότι το βάρος σου χάθηκε, μιας που η συνηθισμένη αίσθηση του πατώματος κάτω από τα πόδια σου εξαφανίστηκε. Έπειτα από αυτή τη στιγμή ευτυχισμένης αιώρησης, όμως, η βαρύτητα κάνει το δικό της και πέφτεις, μαζί με τον ανελκυστήρα.
ΓΙΑ ΣΧΟΛΑΣΤΙΚΟΥΣ
Σχετικά με τη στιγμή της «απώλειας βάρους», όταν ο ανελκυστήρας ξεκινάει την πτώση του: Προφανώς δεν έχεις χάσει το βάρος σου. Η βαρύτητα της Γης εξακολουθεί να σε έλκει προς τα κάτω με την ίδια δύναμη που το έκανε πάντα, και τη δύναμη αυτής της έλξης την ονομάζουμε... βάρος . Αυτό που έχασες είναι το φαινομενικό βάρος σου. Το βάρος σου απλώς δε... φαίνεται γιατί δε στέκεσαι σε μια ζυγαριά ή σ’ ένα πάτωμα το οποίο να δέχεται την πίεση από εσένα και να πιέζει τα πόδια σου με τον ίδιο τρόπο.
Η όλη συζήτηση βεβαίως σχετικά με ανελκυστήρες σε ελεύθερη πτώση είναι καθαρά υποθετική, μιας που τα καλώδιά τους δε σπάνε έτσι απλά, κι ακόμα και αν έσπαγαν, τα αυτόματα φρένα ασφαλείας που υπάρχουν θα σταματούσαν τον ανελκυστήρα πριν αυτός διανύσει το πρώτο του μέτρο πτώσης.
Όμως, όπως αποδεικνύεται από τα τρενάκια στα λούνα παρκ, κάποιοι εκστασιάζονται μόνο και μόνο με τη σκέψη της επερχόμενης καταστροφής.
Παρεμπιπτόντως, αυτό το συναίσθημα της «αιώρησης» που αισθάνεσαι όταν το τρενάκι αρχίζει να πέφτει από ένα από τα ψηλά σημεία της διαδρομής του, είναι ακριβώς το ίδιο συναίσθημα που θα ένιωθες σε έναν ανελκυστήρα που θα έπεφτε.
Ονομάζεται ελεύθερη πτώση και είναι αυτό ακριβώς που αισθάνονται οι αστροναύτες μέσα σε διαστημόπλοια που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη
~ Ρόμπερτ Λ. Γουόλκε - Τι είπε ο Αϊνστάιν στον κουρέα του
http://antikleidi.com